مقدمه
مرکز آمار سازمان حقوق بشر هانا گزارش ماهانه خود درباره وضعیت حقوق بشر در کردستان را منتشر میکند. دادهها و اطلاعات مندرج در این گزارش از طریق تحقیقات میدانی، گفتوگو با قربانیان نقض حقوق بشر و خانوادههای آنان، همچنین بررسی مستندات و منابع مطلع گردآوری شده و سپس از سوی منابع مستقل راستیآزمایی گردیدهاند. بر این اساس، این گزارش صرفاً شامل مواردی است که سازمان هانا از صحت و اعتبار اطلاعات مربوط به آنها اطمینان حاصل کرده است.
بازداشتهای خودسرانه
در ماه نوامبر ٢٠٢٥، مرکز آمار هانا ۴٠ مورد بازداشت خودسرانه شهروندان کُرد را در شهرها و روستاهای مختلف کردستان توسط نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی ثبت کرده است.
تعداد بازداشتها در مقایسە با نوامبر سال گذشتە ٢١ درصد افزایش یافتە است.
از ابتدای سال ٢٠٢٥ تاکنون دستکم ٧٤٠ شهروندان کُرد بازداشت شدەاند.
بر اساس تحقیقات انجامشده، بیشتر این بازداشتها بدون احضاریه یا حکم قضایی صورت گرفته و اتهامات مطرحشده عمدتاً شامل همکاری با احزاب کُرد اپوزیسیون، فعالیتهای مدنی و صنفی، فعالیتهای رسانهای و انتشار مطالب در شبکههای اجتماعی بوده است.
در میان بازداشت شدەگان این ماە چهار زن نیز وجود دارند. همچنین ١٣ نفر از بازداشت شدەگان در مجموع بە ٤٢٠ ماە حبس محکوم شدەاند کە همگی برای اجرای حکم بە زندان منتقل شدەاند.
حق بر حیات و مجازات اعدام:
درنوامبر ٢٠٢٥. دستکم ٢٩ شهروند کُرد در زندانهای مختلف ایران اعدام شدند. از میان آنان:
١٦ نفر بە اتهام جرایم مربوط بە مواد مخدر و ١٣ نفر بە اتهام قتل عمد اعدام شدەاند. رسانەهای جمهوری اسلامی تنها خبر سە مورد از این اعدامها را منتشر کردەاند. لازم بە ذکر است کە در ١١ ماە گذشتە ١٨٥ شهروند کُرد در زندانهای مختلف ایران اعدام شدند.
تعداد اعدامها در این ماە نسبت بە نوامبر سال گذشتە ٥٢% رشد داشتە است.
کولبران:
بر اساس آمار هانا، در این ماە ٣ کولبر زخمی شدند. دو نفر از کولبرها با شلیک مستقیم نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی در مناطق مرزی غرب کشور زخمی شدە و یکی از کولبرها هم بر اثر انفجار مین زخمی و نقض عضو شدە است.
اسامی همە این افراد در مرکز آمار هانا ثبت شده است.
خودکشی:
با توجه به بحران اقتصادی و اجتماعی حاکم بر ایران و کردستان، سازمان حقوق بشر هانا خودکشی را یکی از اشکال خشونت ساختاری و اجتماعی میداند و بە همین دلیل آنرا منتشر میکند.
در نوامبر٢٠٢٥، دستکم ١٥ مورد خودکشی ثبت شدە است کە شامل ٤ زن و ١١ مرد میباشد. در میان خودکشیها ٢ کودک زیر ١٨ سال هم وجود دارد.
خودکشیها عمدتاً در نتیجه فقر، بیکاری و مشکلات خانوادگی رخ داده است و در مقایسه با ماه گذشتە ٦٦% افزایش یافتە است. در ١١ ماە گذشتە تاکنون ١٢٥ نفر اقدام بە خودکشی کردەاند.
خشونتهای خانگی:
خشونت علیه زنان در ماه نوامبر همچنان تداوم داشت. زنان و دختران در این ماه قربانی خشونت از سوی مردان خانواده شامل پدر، همسر یا برادر خود شدهاند.
در نتیجە این خشونتها: ٤ زن توسط همسر و یا افراد خانەادە بە قتل رسیدند، ٢ مرد بر اثر اختلافات خانوادگی و ٢ نفر هم توسط نیروهای جمهوری اسلامی کشتە شدند.
حقوق کارگران:
در ماە نوامبر، ٩ کارگر به دلیل حوادث ناشی از ناامنی محیط کار جان خود را از دست دادند. تعداد قربانیان نسبت بە ماە گذشتە ٣٣% افزایش یافتە است. لازم بە ذکر است کە از اول سال جاری میلادی تا کنون ٥٣ کارگر بە دلیل حوادث ناشی از ناامنی محیط کار جان خود را از دست دادەاند. این آمار شامل کارگران مجروح یا مصدوم نمیشود.
درگیری مسلحانه:
در تاریخ ٢٥ نوامبر ٢٠٢٥، یکی از نیروهای جمهوری اسلامی در سردشت بنام عثمان احمدی توسط گروه پژاک کشته شد.
ارزیابی کلی وضعیت حقوق بشر در کردستان – نوامبر۲۰۲۵
بررسی دادههای این ماه نشان میدهد که وضعیت حقوق بشر در کردستان همچنان وخیم و ناپایداراست. افزایش بازداشتهای خودسرانه، رشد نگرانکننده اعدامها و تداوم خشونتهای ساختاری علیه زنان و کولبران، از شاخصهای اصلی نقض سیستماتیک حقوق بشر در منطقه محسوب میشوند. درحالیکهنقض گسترده حقوق مدنی و سیاسی ادامه دارد، فقر، بیکاری و نبود امنیت شغلی نیز زمینهساز افزایش موارد خودکشی و خشونتهای خانوادگی شده است. سازمان حقوق بشر هانا نسبت به استمرار این روند ابراز نگرانی عمیق کرده و از نهادهای بینالمللی میخواهد با اعمال فشار بر جمهوری اسلامی، خواهان پایاندادن به نقض سیستماتیک حقوق بشر در کردستان ایران شوند.
سازمان حقوق بشر هانا
دسامبر ٢٠٢٥
استفاده از این آمار با ذکر منبع بلامانع است.
گزارش ماهانه سازمان حقوق بشر هانادرباره وضعیت حقوق بشر در کردستان نوامبر ۲۰۲۵
