نوێنەرانی پەڕڵەمان پڕوژە یاسای “خوێندن بە زمانی ئەتنیکی” لە قوتابخانەکانی ئێرانیان ڕەتکردەوە .
بە پێی ڕاپۆرتی میدیا حکومیەکان لە کۆبوونەوەی ڕۆژی چوارشەممە ٨ی ڕەشەمەی ١٤٠٣ ، لە پەڕڵەمان “پڕوژەیاسای پەروەردە بە زمانی ئەتنیکی (مەحەلی)” لە قوتابخانەکانی وڵات بەپێی مادەی ١٥ی دەستووری ئێران خرایە دەنگدان .
پڕۆژە یاساکە بە ١٠٤ دەنگی بەڵێ و ١٣٠ دەنگی نەخێر و پێنج دەنگی پوچەڵ ڕەتکرایەوە .پەسەند نەکردنی ئەم پڕۆژەیاسا پێنج خاڵییە جارێکی دیکە نیشانی دا کە سیستەمی کۆماری ئیسلامی ئێران تەنانەت پابەندی مافە بنەڕەتییەکانی ناو دەستوورەکەی خۆشی نیە .
سەرەڕای ئەوەی کە مادەی ١٥ی دەستوری کۆماری ئیسلامی ئێران خۆی خاڵی لاوازی بنەڕەتی سەبارەت بە دانپێدانانی یاسایی بە چەند زمان بوونی ئێران و مافی زمانی هەیە ، بەڵام فێرکردنی زمانەکانی دیکەی لە پاڵ زمانی فارسی ئازاد کردووە .دژایەتی کردنی پەرلەمانتاران لەگەڵ پڕۆژە یاساکە پێشێلکارییەکی ئاشکرای مافێکی بنەڕەتییە کە لە لایەن یاسادانەری بنەڕەتییەوە بە شێوەیەکی یاسایی دانیپێدانراوە .
بەڵام لە سیستەمی یاسایی کۆماری ئیسلامیدا هیچ گەرەنتییەک بۆ جێبەجێکردنی کاریگەرانەی دەستور نییە و ئەم وڵاتە دادگای دەستووری نییە .بێ گوێدانە پێشێلکردنی دەستور ، ئەم دژایەتییە درێژەپێدەری مێژویی ئینکاری چەندکولتوری و فرە زمانی وڵاتی ئێرانە . ئەم جۆره هەڵوێستانە بەردەوام دەبێتە هۆی نکۆڵی و پێشێلکردنی بنەڕەتی مافی کەمینه نەتەوەیی و و زمانییەکانی دیکه له ئێراندا .
به پێی ئه و لێکۆڵینەوە زانستییەی له بەردەستن ، پاراستن و فراوانکردنی زمانی دایک پێویستییەکی کولتوری و مرۆییه .
فرەچەشنی زمانەوانی وەک یەکێک لە بەنرخترین میراتەکانی مرۆڤ بە بەشێکی دانەبڕاوە لە شوناسی کولتوری و کۆمەڵایەتی گەلان دادەنرێت ، بەڵام ئەم میراته له بەرده م ئاستەنگی جیدی دایه و مافی کەمینه زمانییەکان لە ئێران بە شێوەی مێژوویی ئینکار کراوە .
قەدەغەکردنی فێرکردنی زمانە غەیرە فارسییەکان لە قوتابخانە و زانکۆکاندا کاریگەری نەرێنی لەسەر ناسنامەی کولتوری منداڵان و لاوان هەبووە .
ئەم سیاسەتانە بوونەتە هۆی پچڕانی پەیوەندی زمانەوانی و کولتووری نەوە نوێیەکان لەگەڵ مێژوو و کولتووری زگماکی خۆیان .
هانا هۆشداری دەدات کە بەردەوامی ئەم سیاسەتانە دەکرێت ببێتە هۆی لە ناوچوونی زمان و کولتوری کەمینە نەتەوەیی و ئەتنیکیەکان لە ئێران .
هانا دووپاتی دەکاتەوە کە مافی زمان یەکێکە لە بەنەڕەتیترین مافەکانی مرۆڤ و بەرتەسککردنی ئەو مافە پێشێلکارییەکی جیددییە بۆ مافە کولتووری و کۆمەڵایەتییەکانی کەمینەکان .
ئەم ڕێکخراوە داوا لە هەموو دامەزراوە نێودەوڵەتی و مافی مرۆڤەکان دەکات کە ڕێوشوێنی کاریگەر بۆ کۆتاییهێنان بەم هەڵاواردنانە و پاراستنی مافی زمانەوانی کەمینەکان لە ئێران بگرنەبەر .
٢٧ی فێوریەی ٢٠٢٥
رێکخراوی مافی مرۆڤی هانا