بر اساس آمار مثبوت در سازمان حقوق بشر هانا متعاقب جنگ ایران و اسرائیل و پذیرش آتش باش طی یک ماه گذشته نیروهای مسلح جمهوری اسلامی کشتار خودسرانه کولبران را بصورت سیستماتیکی افزایش دادهاند. بر اساس آمار ۹ کولبر کُرد در مرزهای کردستان با شلیک مستقیم نیروهای نظامی جمهوری اسلامی زخمی و جان باختهاند.
ایران در تاریخ ۱۶ دسامبر ۱۹۶۶ میلادی به میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی، مصوب مجمع عمومی سازمان ملل متحد، ملحق شده و طبق ماده ۹ قانون مدنی جمهوری اسلامی، مفاد این میثاق در حکم قانون داخلی و لازمالاجراست. بند اول ماده ۶ این میثاق تصریح میکند: «حق زندگی از حقوق ذاتی شخص انسان است. این حق باید به موجب قانون حمایت شود. هیچ فردی را نمیتوان خودسرانه از زندگی محروم کرد.»
با وجود این تعهد صریح، شواهد و مستندات میدانی بهروشنی نشان میدهد که نیروهای مرزبانی جمهوری اسلامی ایران با تکرار و استمرار، حق حیات شهروندان مناطق مرزی، بهویژه کولبران کُرد را نقض کردهاند، بدون آنکه پاسخگو باشند یا روند قضایی عادلانهای برای بررسی این موارد وجود داشته باشد.
کولبری نه در قوانین موضوعه ایران تعریف شده و نه از سوی نظام حقوقی جمهوری اسلامی بهعنوان شغل به رسمیت شناخته شده است؛ در نتیجه، کولبران از تمامی حمایتهای قانونی در حوزه کار، بیمه و امنیت شغلی محروماند. این خلأ حقوقی، زمینهساز آسیبپذیری شدید آنان در برابر انواع خشونت، سوءاستفاده و بیعدالتی شده است. گزارشهای میدانی متعدد نشان میدهد که کولبران نه تنها در معرض خطرات جانی ناشی از عبور از مناطق صعبالعبور قرار دارند، بلکه با اخاذی مأموران مرزی، مصادره اموال، بازداشتهای خودسرانه و در مواردی آزارهای جسمی و روانی مواجهاند.
تحقیقات سازمان حقوق بشر هانا نشان میدهد که این موج جدید کشتار در بستر تحولات امنیتی اخیر، از جمله درگیری نظامی میان جمهوری اسلامی ایران و اسرائیل، بهشکل معناداری تشدید شده است. در هفتههای اخیر، حکومت ایران با تشدید فضای امنیتی در مناطق مرزی، و نسبت دادن اتهامات بیاساس نظیر «جاسوسی»، «ارتباط با دشمن» یا «انتقال تجهیزات اطلاعاتی» به کولبران، تلاش کرده زمینه فکری و رسانهای برای توجیه کشتار این شهروندان محروم فراهم کند. این اقدام نهتنها دروغ و فرافکنی است، بلکه ناقض اصول بنیادین دادرسی، برائت، و کرامت انسانی است.
اسامی کولبران زخمی و جانباخته در این مدت به شرح زیر است:
۱. سیوان عبداللهزاده، ۲۴ ساله، اهل روستای هفتتاش از توابع شهرستان بانه
۲. خالد محمدی، ۲۳ ساله، اهل روستای انجینه از توابع شهرستان بانه
۳. رزگار محمدی، ۴۲ ساله، اهل شهرستان بوکان
۴. پیام احمدی، اهل روستای برقرو از توابع شهر سروآباد
۵. لطیف یعقوبی، ۴۵ ساله، اهل روستای کوزهرش از توابع شهرستان سلماس
۶. دانیال صالحی، ۲۴ ساله، اهل روستای دوپلوره از توابع شهرستان مریوان
۷. امین گردی، اهل روستای کانی تمرخان از توابع شهرستان مریوان
۸. رسول فتحی، اهل مریوان
۹. برزان صالحی، اهل بانه
اطلاعات این افراد در مرکز آمار سازمان حقوق بشر هانا ثبت و مستند شده است. بسیاری از خانوادههای این قربانیان، در پی اعتراض یا پیگیری حقوقی، با تهدید، احضار یا سکوت اجباری مواجه شدهاند.
سازمان حقوق بشر هانا ضمن ابراز نگرانی شدید از وضعیت موجود و تشدید کشتار کولبران، از نهادهای بینالمللی حقوق بشر، بهویژه شورای حقوق بشر سازمان ملل، گزارشگر ویژه وضعیت حقوق بشر در ایران و اتحادیه اروپا میخواهد با استفاده از ظرفیتهای سیاسی و حقوقی خود، خواستار توقف فوری استفاده مرگبار از زور علیه کولبران شوند، تحقیقات بیطرفانه در خصوص قتلهای اخیر را آغاز کنند، و مقامات و مأموران مسئول این نقضهای فاحش حقوق بشری را تحت پیگرد قضایی قرار دهند.