در تاریخ ۱۳ بهمن ۱۴۰۳( ١ فوریه ۲۰۲۵) در شهر کلن آلمان سمیناری با عنوان “دادخواهی و مبارزه با ناپدیدسازی قهری در ایران” برگزار شد. این سمینار به مناسبت اولین سالگرد اعدام چهار زندانی سیاسی کُرد محسن مظلوم، پژمان فاتحی، وفا آذربار و محمد فرامرزی توسط کمپین دادخواهی برای چهار زندانی سیاسی کُرد اعدامی و سازمان حقوق بشر هانا و با حضور وکلا، خبرنگاران، فعالین حقوق بشر و جمعی از خانواده‌های دادخواه برگزار شد.
مراسم پس از یک دقیقه سکوت برای احترام به یاد و خاطره چهار زندانی سیاسی کُرد اعدامی و تمامی قربانیان نقض حقوق بشر در ایران شروع به کار نمود.
سخنران اول سمینار خانم دکتر شیرین عبادی حقوق‌دان، وکیل دادگستری و برنده جایزه نوبل صلح بود که به تفاوت میان «قصاص و دادخواهی» پرداخت. خانم عبادی ضمن بیان کلیاتی از فلسفه مجازات به تفاوت‌های بنیادین میان قصاص که مبتنی بر انتقام جویی است و دادخواهی به عنوان یک حرکت مدنی در یک ساختار قضایی دموکراتیک پرداخت.
سخنران دوم آقای دکتر فراز فیروزی بود که به بررسی « جرم ناپدیدسازی قهری در حقوق بین‌الملل کیفری» پرداخت. آقای فیروزی با اشاره به تاریخچه این جرم در کشورهای آمریکای جنوبی و ترکیه، به تعریف و مصادیق جرم ناپدیدسازی قهری در حقوق بین الملل پرداخت. فیروزی در ادامه سخنرانی خود نکاتی از پروسه دادخواهی بین‌المللی خانواده چهار زندانی سیاسی اعدامی را بیان و اشاره کرد که با حمایت سازمان حقوق بشر هانا ضمن پیگیری این شکایت به خانواده دیگر قربانیان در مسیر دادخواهی خدمات و مشاوره حقوقی ارائه خواهد شد.
سخنرانی سوم توسط خانم نگین شیرآقایی ژورنالیست سرشناس و فعال حقوق با موضوع اهمیت «عدالت انتقالی در پیشاگذار» ارائه شد. خانم شیرآقایی سخنانش را با جنبه‌های مختلف نقض حقوق بشر در پرونده چهار زندانی سیاسی کُرد و اهمیت دادخواهی خانواده آنان شروع کرد. خانم شیرآقایی در ادامه به اهمیت مقوله عدالت انتقالی و اهمیت آن در دوران پیشاگذار پرداخت. خانم شیرآقایی بر این نکته تاکید نمود که هرگونه تدوین مکانسیم های عدالت انتقالی بایستی مبتنی بر خواست گروه‌های مختلف اتنیکی، مذهبی، جنسی و جنسیتی باشد.
سخنران پایانی این سمینار خانم فریبا بلوچ فعال حقوق بشر بلوچ بود که به بررسی «جمعه خونین زاهدان» پرداخت. خانم بلوچ ضمن پرداختن به کلیات نقض فاحش حقوق بشر در بلوچستان بر وجود تبعیض سیستماتیک علیه مردم بلوچ توسط حکومت جمهوری اسلامی پرداخت. در ادامه خانم بلوچ گزارشی در خصوص دادگاه بررسی جنایات ارتکابی در جمعه خونین زاهدان ارائه نمود. خانم بلوچ به جنبه «فرمایشی دادگاه» پرداخته و تاکید نمود پروسه رسیدگی در دادگاه هیچ انطباقی با میزان جنایات ارتکابی در حادثه درناک جمعه خونین زاهدان نداشته و عدالت قربانی خواست نهادهای حکومتی شده است. وی در ادامه بر اهمیت همبستگی ملی در راه دادخواهی تاکید نمود.
در قسمت دوم سمینار مستندی در خصوص نحوه بازداشت، محاکمه واعدام این چهار زندانی سیاسی به نمایش گذاشته شد. در ادامه برنامه پیام تصویری خانم دکتر نرگس اسکندری در محکومیت اعدام این چهار زندانی سیاسی و اعلام حمایت از پروسه دادخواهی بین‌المللی خانواده قربانیان به نمایش در آمد.
در قسمت پایانی سمینار، تعدادی از خانواد‌های قربانیان به قرائت بیانیه‌های خود نسبت به نقض حقوق بشر در ایران پرداختند. در این راستا خانم ژینو بیگ زاده بابامیری دختر رزگار بیگ زاده بابامیری به پرونده اتهامات پدرش که صرفا بدلیل کمک به زخمی‌ها جنبش زن، زندگ، آزادی بازداشت و شکنجه شده پرداخت. خانم بیگ زاده از صدور حکم محکومیت ۱۵ سال حبس در دادگاه کیفری برای پدرش و نیز خطر صدور حکم اعدام در دادگاه انقلاب خبر داد.
رادا فاتحی زندانی سیاسی سابق به نمایندگی از انجمن مجروحان جنبش زن، زندگی، آزادی در مورد نقض فزاینده حقوق در ایران ابراز نگرانی بر تداوم دادخواهی بر علیه دولت جمهوری اسلامی تاکید نمود.
قسمتی از برنامه به سخنرانی کوتاه یکی از نمایندگان پارلمان آلمان و کفیل سیاسی خانم پخشان عزیزی در محکومیت صدور حکم اعدام برای وی اختصاص پیدا کرد.
سمینار دادخواهی و مبارزه با ناپدیدسازی قهری در ایران با بیانیه پایانی سمینار به شرح زیر به کار خود پایان داد:
بیانیه پایانی سمینار
.
ناپدیدی قهری در اشکال مختلف آن در نظام حقوق بین الملل به عنوان یک جرم بر علیه انسانیت جرم انگاری شده است. با وجود این، جمهوری اسلامی ایران از بدو استقرار این عمل مجرمانه را به صورت سیستماتیک در جهت ایجاد رعب و سرکوب مخالفان خود به خصوص در کردستان به کار گرفته است.
جمهوری اسلامی از جمله کشورهایی است که بیشترین تعداد پرونده‌های مفتوح در مصادیق مختلف ناپدیدی قهری در گروه کاری ناپدیدی قهری ملل متحد دارد. شایان ذکر است این تعداد از پرونده‌های ثبت شده صرفا تعداد کمی از مصادیق ناپدیدی قهری در ایران را نشان می‌دهد چرا که به دلایل متعدد خانواده قربانیان موفق به ثبت شکایت نشده یا اینکه بدلایل فشارهای امنیتی زائد الوصف تمایلی به پیگیری موضوع و دادخواهی نداشته‌اند.
لذا ما به‌عنوان بخشی از خانواده‌ی بزرگ دادخواهان، بر خود فرض می‌دانیم که نه‌تنها دادخواه عزیزانمان بلکه صدای رسایی برای تمامی قربانیان این رژیم ضد انسان باشیم و تا برقراری عدالت برای خود و نیز تمامی خانواده های دادخواه از پا ننشینم.
در این راستا از تمام نهادها، موسسات و فعالان حقوق بشری تقاضا میکنیم در مسیر این دادخواهی ما را همراهی کنند تا بتوانیم جمهوری اسلامی ایران را بر اساس ساز وکارهای موجود حقوقی پاسخگو کنیم. ما میخواهیم فصلی دیگری از جنبش دادخواهی بین‌المللی را بر علیه حکومت ضد انسان جمهوری اسلامی رقم بزنیم.
در پایان خاطر نشان میگردد خانواده قربانیان و هر کسی که به نحوی از انحاء در ایران تحت ناپدیدی قهری قرار گرفته و در صدد دادخواهی نسبت به موضوع است میتواند با سازمان حقوق بشر هانا تماس گرفته و از خدمات مشاوره حقوقی و یا شکایت در مراجع بین‌المللی که بصورت کاملا عام المنفعه و رایگان است، استفاده کند.
کمپین دادخواهی برای چهار زندانی سیاسی کُرد اعدامی
سازمان حقوق بشر هانا
(١ فوریه ۲۰۲٥)
کلن-آلمان
