سازمان حقوق بشر هانا در پی گزارش های متعدد درباره بازداشت شرکت کنندگان در مراسم هفتمین روز درگذشت خسرو علیکردی، وکیل شناخته شده و منتقد جمهوری اسلامی ایران، در مشهد، اعلام می کند که این بازداشت ها بنا بر اطلاعات دریافتی از منابع معتبر و خانواده ها، به شکل گسترده، خودسرانه و همراه با خشونت صورت گرفته است. مطابق این گزارش ها، نیروهای امنیتی بدون ارائه حکم قضایی اقدام به بازداشت شماری از حاضران کرده اند و در ادامه نیز روندی از بی خبری طولانی مدت، انتقال های غیرشفاف میان نهادهای امنیتی، محدودسازی شدید تماس با خانواده و محرومیت از دسترسی موثر به وکیل گزارش شده است. با گذشت چند روز از این رویداد، همچنان وضعیت و محل نگهداری تعداد قابل توجهی از بازداشت شدگان روشن نیست.
به گفته منابع نزدیک به خانواده، نرگس محمدی شامگاه ۲۳ آذر ۱۴۰۴ پس از حدود سه روز قطع کامل ارتباط با خانواده، تنها در یک تماس کوتاه تلفنی توانسته از وضعیت خود خبر دهد. او در این تماس گفته است که بازداشتش با خشونت همراه بوده و پس از انتقال، از سوی نیروهای امنیتی با اتهام «همکاری با دولت اسرائیل» مواجه شده است. بر اساس همین روایت، این اتهام بدون ارائه مستندات و بدون آنکه تفهیم رسمی اتهام مطابق ضوابط دادرسی عادلانه انجام شود مطرح شده است. نرگس محمدی همچنین از ضرب و شتم در زمان بازداشت خبر داده و گفته است که تا لحظه تماس، هنوز به طور رسمی از نهاد بازداشت کننده خود مطلع نشده است. درخواست او برای ثبت شکایت رسمی نسبت به شیوه بازداشت و رفتار ماموران امنیتی، از نگاه سازمان حقوق بشر هانا نشان می دهد که ادعای نقض حقوق قانونی وی جدی است و نیاز به رسیدگی فوری، مستقل و موثر دارد.
هم زمان، گزارش ها از بازداشت عالیه مطلب زاده، فعال حقوق بشر، در جریان همین رویداد حکایت دارد. بنا بر اطلاعات موجود، برای او قرار بازداشت یک ماهه به اتهام کلی و تکراری «اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی» صادر شده است. منابع مطلع می گویند او ابتدا در اختیار سازمان اطلاعات سپاه بوده و سپس به وزارت اطلاعات و بعد به اداره اطلاعات مشهد منتقل شده است. همچنین گزارش شده که عالیه مطلب زاده هنگام بازداشت به شدت مورد ضرب و شتم قرار گرفته و پس از انتقال به دلیل آسیب های وارده تحت معاینه پزشکی اولیه قرار گرفته است.
سازمان حقوق بشر هانا نسبت به وضعیت جسمی عالیه مطلب زاده ابراز نگرانی ویژه می کند. او مبتلا به سرطان پستان است و سابقه جراحی، شیمی درمانی و رادیوتراپی دارد. سلامت او مستلزم دسترسی فوری و مستمر به مراقبت های تخصصی و داروهای ضروری است و هرگونه محرومیت از درمان مناسب می تواند جان او را مستقیما در معرض خطر قرار دهد. این سازمان تاکید می کند مسئولیت کامل هرگونه آسیب جسمی یا پیامد جبران ناپذیر ناشی از عدم دسترسی به درمان، متوجه نهادهای امنیتی و قضایی جمهوری اسلامی ایران خواهد بود.
در کنار این موارد، خانواده های دیگر بازداشت شدگان نیز از تماس های کوتاه، محدود و تحت نظارت خبر داده اند. بر اساس اطلاعاتی که به سازمان حقوق بشر هانا رسیده، برای شماری از بازداشت شدگان از سوی بازپرس شعبه ۹۰۱ قرار بازداشت یک ماهه با اتهام «اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی» صادر شده است. سازمان حقوق بشر هانا یادآور می شود که این عنوان اتهامی در سال های اخیر به صورت نظام مند برای محدودسازی فعالیت های مدنی و خاموش کردن صداهای منتقد به کار رفته و در بسیاری از پرونده ها بدون ارائه ادله شفاف و قابل راستی آزمایی مطرح می شود.
طبق فهرست گردآوری شده توسط سازمان حقوق بشر هانا، جواد علیکردی (برادر خسرو علیکردی)، نرگس محمدی، عالیه مطلب زاده، سپیده قلیان، هستی امیری، پوران ناظمی، یاسر دهستانی، علی آدینه زاده (پدر جاویدنام ابوالفضل آدینه زاده)، طیبه نظری (مادر مریم آروین، وکیل جان باخته)، پوریا نجارزاده، حسن باقری نیا، حیدر چاه چمندی، حامد رسولخانی، کمال جعفر یزدی، جواد جلالی، وحیده حق پرست(نورا حقی) و محمدحسین حسینی همچنان در بازداشت به سر می برند و درباره وضعیت و محل نگهداری برخی از آنان اطلاعات دقیقی در دست نیست.
سازمان حقوق بشر هانا تاکید می کند مجموعه این موارد، از بازداشت های خودسرانه و اعمال خشونت فیزیکی تا بی خبری طولانی مدت، محرومیت از دسترسی به وکیل، طرح اتهامات امنیتی بدون رعایت تضمین های دادرسی عادلانه و تهدید سلامت بازداشت شدگان بیمار، نقض صریح حقوق بنیادین بشر از جمله حق آزادی و امنیت شخصی، حق دادرسی عادلانه و حق دسترسی به خدمات درمانی است و با تعهدات بین المللی جمهوری اسلامی ایران، به ویژه میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی، ناسازگار است.
سازمان حقوق بشر هانا خواستار آزادی فوری و بی قید و شرط تمامی بازداشت شدگان، اعلام شفاف محل نگهداری آنان، تضمین دسترسی موثر به وکیل مستقل و امکان تماس منظم با خانواده است. این سازمان همچنین خواستار رسیدگی فوری پزشکی و تامین درمان تخصصی و داروهای ضروری برای بازداشت شدگان بیمار، به ویژه عالیه مطلب زاده، و نیز تحقیق فوری، مستقل و موثر درباره گزارش های مربوط به خشونت در زمان بازداشت و پاسخ گویی نهادهای مسئول است. سازمان حقوق بشر هانا تصریح می کند مسئولیت تمامی پیامدهای جسمی، روانی و حقوقی ناشی از این بازداشت ها بر عهده نهادهای امنیتی و قضایی جمهوری اسلامی ایران است