سازمان حقوق بشر هانا با نهایت تأسف و نگرانی، بیانیه اخیر «کمیسیون حقوق بشر کانون وکلای آذربایجان شرقی» را که در آن با ادبیات غیر حقوقی و نژاد پرستانه، شهروندان کرد و یکی از ساکنین تاریخی این سرزمین به‌عنوان «پناهندگان عراقی» معرفی شده‌اند، را به شدت محکوم می‌کند.
چنین ادبیاتی نه تنها نقض آشکار اصول بنیادین حقوق بشر است، بلکه با تعهدات الزام‌آور بین‌المللی ایران و با مقررات اخلاقی حرفه وکالت در تعارض کامل قرار دارد.
کمیسیون به اصطلاح «حقوق بشر» کانون وکلای آذربایجان شرقی نیک مطلع است که بر اساس میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی (ماده ۲۶)، بر برابری همه افراد در برابر قانون و منع تبعیض مبتنی بر نژاد، زبان یا منشأ اتنیکی تأکید شدە است.
این کمیسیون یقیناً مطلع است که بر اساس کنوانسیون محو هرگونه تبعیض نژادی (مواد ۲ و ۴)، هرگونه تبلیغ یا اشاعه‌ی ایده‌های برتری اتنیکی و نژادی ممنوع بوده و نقض یک قاعده‌ی آمره در حقوق بین‌الملل به شمار می‌رود.
اعضای کمیسیون به ضرس قاطع می‌دانند بر اساس طرح عمل رباط دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل(مصوب ۲۰۱۲)، معیارهای روشنی برای مقابله با نفرت‌پراکنی ارائه می‌دهد، که بیانیه اخیر ایشان به وضوح نقض آشکار چنین اصول بنیادینی است.
به لحاظ قواعد بین‌المللی ناظر بر حرفه وکالت، ادبیات به کار گرفته و مقاصد سیاسی «کمیسیون حقوق بشر کانون وکلای تبریز» نقض اصول بنیادین نقش وکلا مصوب کنگره سازمان ملل (هاوانا، ۱۹۹۰) است که تأکید می‌کند که وکلا باید در هر شرایطی مدافع حقوق بشر و آزادی‌های اساسی باشند.
این بیانیه در مبانیت آشکارا با منشورهای اخلاقی بین‌المللی کانون‌های وکلا، از جمله استانداردهای فدراسیون بین‌المللی وکلا (IBA) قرار دارد که وکلا را موظف به رعایت اصل بی‌طرفی، پرهیز از تبعیض و ترویج عدالت می‌دانند. کمیسیون‌های حقوق بشر در کانون‌ها موظف‌اند صدای اقلیت‌ها و گروه‌های آسیب‌پذیر باشند، نه تریبون نژادپرستی.
به لحاظ آنچه که از نظر گذشت، سازمان حقوق بشر هانا عمیقا نگران مشروعیت‌بخشی به تبعیض ساختاری بر علیه کردها در این منطقه است.
تجربه‌های تاریخی نشان داده است زمانی که حقوقدانان خود به ابزار نشر نفرت و تبعیض بدل شوند، این تبعیض به پوشش حقوقی و زمینه ساز جنایت‌های سنگین‌تر تبدیل می‌شود.
در آلمان نازی، حقوقدانان چیره دست نازی با تدوین و ارائه خوانشی نژادپرستانه از قوانین و قواعد حقوقی، مسیر را برای محرومیت یهودیان از حقوق انسانی فراهم و در نهایت برای هولوکاست هموار کردند.
در یوگسلاوی سابق، برخی حقوقدانان صرب با تئوریزه کردن تبعیض اتنیکی، زمینه‌ساز پاکسازی‌های اتنیکی در بوسنی و کرواسی شدند.
ما تاکید میکنیم، بیانیه اخیر کمیسیون حقوق بشر کانون وکلای آذربایجان شرقی در همان مسیر خطرناک مشروعیت‌بخشی به تبعیض سیستماتیک و عناصر معنوی پاکسازی اتنیکی است.
ما به عنوان سازمان حقوق بشر هانا خواستار:
۱- عذرخواهی رسمی کانون وکلای دادگستری آذربایجان شرقی در این خصوص، انحلال فوری «کمیسیون حقوق بشر» این کانون و ارجاع پرونده اعضاء این کمیسیون به دادسرای انتظامی وکلا هستیم.
۲- ما خواستار پایبندی عملی کانون وکلای آذربایجان شرقی، به اصول بین‌المللی اخلاق وکالت از طریق آموزش اجباری در زمینه حقوق بشر و منع تبعیض برای اعضاء کمیسیون‌های حقوق بشر وسایر وکلای این کانون هستیم.
سازمان حقوق بشر هانا، یکبار دیگر هشدار می‌دهد که سکوت در برابر چنین اقداماتی، خطر بازتولید خوانش‌های حقوقی نژادپرستانه و تکرار تجربه‌های تلخ پاکسازی اتنیکی را در پی دارد.
سازمان حقوق بشر هانا
ژنو، ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۵